UPA presenta os resultados do proxecto Soilbio sobre a saúde dos solos agrarios
Tres anos de investigacións permitiron identificar prácticas sostibles que melloran a fertilidade e axudan a mitigar o cambio climático
Técnicos do proxecto Soilbio, tomando mostras nunha parcela de cultivos herbáceos en sementeira directa, na Comunidade de Madrid. / Joaquín Terán.
A saúde dos solos é un factor esencial para a agricultura, aínda que a miúdo non recibe a atención necesaria. Para avanzar no coñecemento dos seus efectos na produción agrícola, a Unión de Pequenos Agricultores e Gandeiros (UPA) desenvolve desde hai tres anos o proxecto Soilbio.
Nesta iniciativa tamén participan a Universidade de Córdoba, a Universitat de València, a Universidade de Cádiz, o IRNAS-CSIC e o CEBAS-CSIC. As investigacións leváronse a cabo en 300 parcelas de 54 agricultores de cinco comunidades autónomas.
Os resultados recompiláronse en dúas guías editadas por UPA, unha sobre o manexo do solo respecto á biodiversidade e outra sobre a xestión do solo e a súa saúde. Ambas son gratuítas e están dirixidas a agricultores, especialmente de cultivos herbáceos en extensivo.
O proxecto analizou o estado do solo en tres sistemas produtivos: convencional, sementeira directa e ecolóxico. Os resultados amosan que os modelos denominados “sostibles” –sementeira directa e ecolóxico– acumulan máis materia orgánica, o que incrementa a fertilidade e contribúe a mitigar o cambio climático.
Ademais, os sistemas sen laboreo conservan mellor a estrutura do solo e reducen a erosión. O manexo ecolóxico, con máis arxila e limo, potencia a formación de agregados estables.
En canto á fertilidade, os sistemas sostibles presentan maior contido de nitróxeno e mellores relacións carbono-nitróxeno, o que facilita a mineralización. Tamén reteñen máis potasio ca os convencionais, aínda que nestes últimos se detectan maiores niveis de fósforo debido ao uso de fertilizantes minerais.
O manexo sostible incrementa a actividade enzimática e favorece unha microbiota máis activa e diversa. Destaca a presenza de fungos micorrícicos, que melloran a absorción de auga e nutrientes por parte das plantas. A análise tamén confirma a presenza de miñocas unicamente en solos con altos niveis de materia orgánica e sen laboreo, o que reforza o seu valor como indicador de saúde do solo.
As investigacións permitiron definir unha serie de boas prácticas recomendadas por UPA. Entre elas, aplicar sementeira directa ou manexo ecolóxico, monitorizar de forma regular os nutrientes e a biodiversidade, e empregar enmendas orgánicas ben compostadas. Tamén se suxire fomentar a biodiversidade do solo mediante rotación de cultivos, intersementeira e cubertas vexetais.
Outras medidas inclúen impulsar o control biolóxico, reducir o uso de fitosanitarios, evitar solos espidos e deseñar estratexias de xestión integrada de nutrientes e produtos fitosanitarios.
O proxecto Soilbio conta con financiamento da Fundación Biodiversidad do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (MITECO), no marco do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia (PRTR), financiado pola Unión Europea –NextGenerationEU–, ademais do apoio de Syngenta.
