Un estudo da Universidade de Vigo conclúe que a xestión forestal agrupada reduce o impacto dos incendios

Comparativa da superficie que se vería afectada por un lume cos dous modelos de xestión analizados. / DUVI Pontevedra.

Un estudo realizado por investigadores da Escola de Enxeñaría Forestal da Universidade de Vigo explora como a agrupación de propietarios forestais podería mellorar os beneficios económicos e reducir o impacto dos incendios, no marco do proxecto europeo Resonate.

O proxecto busca identificar estratexias para mellorar a adaptación dos bosques europeos ao cambio climático. Juan Picos e Laura Alonso, responsables do estudo, analizaron a diferenza entre a “xestión habitual” dos montes galegos, caracterizada pola existencia de numerosas parcelas de pequenas dimensións, coa que podería levar a cabo “unha agrupación de propietarios forestais”.

Comparacións entre modelos de xestión

En todos os escenarios analizados, aumentaríase a rendibilidade económica da explotación da madeira e a súa “cadea de valor”, reducindo o impacto dos incendios e os custos de recuperación. Proponse unha xestión continua “que garante reservas e na que un impacto sería máis facilmente recuperable”, incluso en escenarios climáticos incertos.

O estudo, realizado en preto de 2000 hectáreas entre Outes e Negreira, confirmou estas vantaxes nunha área fragmentada con 15.000 parcelas. Os resultados presentáronse na cidade alemá de Bonn, no marco do proxecto Resonate, financiado polo programa Horizonte 2020 e coordinado polo European Forest Institute, coa participación da Universidade de Vigo.

Este proxecto busca mellorar a resiliencia dos bosques e das actividades económicas fronte a cambios climáticos, centrando este caso no impacto dos incendios e na cadea de valor do piñeiro.

Co obxectivo de analizar como mellorar a xestión forestal mediante agrupacións de propietarios, Picos e Alonso realizaron simulacións comparando unha “silvicultura moi básica”, con preto do 30% das masas abandonadas, cun modelo de “xestión conxunta”.

Este modelo inclúe un “plan de xestión” máis profesional, con Pinus pinaster de diferentes idades, “silvicultura preventiva e cortas de mellora”, e a repoboación de máis de 400 hectáreas con frondosas, “sobre todo en zonas de ribeira e próximas a núcleos habitados”.

Resultados e beneficios

Estes dous modelos comparáronse tanto na situación actual como en dous dos escenarios de cambio climático definidos polo IPCC, demostrando unha rendibilidade maior co modelo de agrupación, cun balance económico ata catro veces superior co modelo de agrupación.

Alonso explicou que isto se debe, entre outras razóns, a que “se obtén unha madeira de maior calidade tecnolóxica” e prezos máis altos. Ademais, como engade Picos, “un reparto equilibrado” de árbores de diferentes idades garante existencias e cortas máis estables. Tamén se compararon os efectos dun incendio en tres escenarios climáticos. Observouse que coa xestión agrupada a superficie queimada era menor e o custo de recuperación descendía de máis de 1,4 millóns de euros a menos de 800.000.

Alonso destacou que este modelo permite destinar unha maior parte a bosques de frondosas “en áreas estratéxicas”, reducindo a “vulnerabilidade con respecto aos incendios”, á vez que resultaría beneficioso “desde o punto de vista da biodiversidade”.

Picos subliñou que Resonate busca analizar a resiliencia “socioecolóxica” dos bosques. Este enfoque non só garante “unha produción máis rendible” e con “maior valor engadido”, senón que tamén xera “máis emprego, maior retorno económico” e contribúe a diminuír os efectos dos incendios.

Proxeccións futuras

Actualmente, Picos e Alonso traballan na análise do custo que suporía a adaptación a este modelo e teñen previsto “unha serie de presentacións” con diferentes institucións e axentes interesados en Galicia e Portugal.