CLIMALACT: Unha aposta pola innovación e sustentabilidade do sector lácteo

O grupo operativo CLIMALACT avanza con paso firme no seu propósito de transformar o modelo de produción láctea en Galicia e Asturias cara a criterios de sustentabilidade e neutralidade climática. Nun momento en que o sector lácteo enfróntase a crecentes retos ambientais, sociais e de rendibilidade, esta iniciativa emerxe como unha aposta decidida pola innovación, a cooperación e a responsabilidade — buscando que a produción de leite e os seus derivados se adapte ás esixencias da transición ecolóxica.

CLIMALACT naceu en 2024 coa meta de desenvolver unha marca de sustentabilidade e neutralidade climática —a marca CLIMALACT— deseñada especificamente para explotacións de vacún de leite e a súa cadea de valor en Galicia e Asturias. O proxecto analiza de forma conxunta tanto a xestión da granxa como a cadea produtiva —incluíndo desde sistemas intensivos ata extensivos, e distintos circuítos de distribución— para identificar, avaliar e seleccionar as mellores prácticas existentes.

Cun orzamento total de 600.000 €, cofinanciado nun 80 % por fondos do FEADER e nun 20 % polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación, CLIMALACT desenvólvese entre 2024 e 2027 como grupo operativo supraautonómico.

O obxectivo é ambicioso: definir un conxunto de indicadores de sustentabilidade produtivos, ambientais e sociais, elaborar protocolos claros de neutralidade climática para cada tipo de granxa e cadea de valor, e desenvolver unha ferramenta informática que permita calcular o grao de cumprimento deses criterios. Desta forma, CLIMALACT aspira a ofrecer a gandeiros, cooperativas e empresas lácteas unha folla de ruta viable para avanzar cara a un modelo máis sostible, transparente e competitivo.

Próxima actividade: grupo focal en Rodeiro (Pontevedra)

Neste contexto CLIMALACT prepara o terreo para o seguinte paso do proxecto: retomar o traballo colectivo a través dun novo Grupo Focal Multiactor, que terá lugar o 17 de decembro en Rodeiro (Pontevedra), coa participación de produtores galegos, representantes do sector e outros actores crave. Con iso, CLIMALACT reforza o seu compromiso de incorporar a voz real das granxas á definición dos criterios de sustentabilidade, adaptándoos ás particularidades da contorna rural galego, un reto fundamental para consolidar un modelo lácteo con futuro.

Esta segunda sesión de traballo con axentes do sector persegue completar o traballo iniciado no anterior grupo focal, realizado en marzo de 2025 no municipio asturiano de Vegadeo. Grazas a esta dinámica, obtívose información moi valiosa que está a servir de base para deseñar protocolos de xestión, sustentabilidade e neutralidade climática adaptados a cada tipo de explotación.

Cos datos extraídos en Vegadeo, CLIMALACT puido identificar pautas e criterios que apuntan a reforzar a xestión eficiente, a redución da dependencia de insumos externos, a diversificación produtiva e a cooperación entre gandeiros, cooperativas e asesores — factores cLave para mellorar a sustentabilidade e a competitividade do sector. Estes achados constitúen o punto de partida da análise inicial.

Agora, cun novo Grupo Focal Multiactor programado para o 17 de decembro en Rodeiro (Pontevedra), CLIMALACT volve levar a cabo unha acción colectiva de recompilación de información, esta vez centrada en explotacións de Galicia. Con iso preténdese incorporar datos representativos da realidade galega, ampliar a mostraxe sobre distintos modelos de produción e fortalecer a robustez da análise, de modo que os indicadores e protocolos resultantes reflictan fielmente a diversidade territorial e produtiva do sistema lácteo en ambas as comunidades.

Ese paso será fundamental para consolidar unha xestión sostible, transparente e adaptada ao contexto real de granxas en Galicia e Asturias, e para avanzar con solvencia cara á neutralidade climática do sector.

Proxecto colaborativo: quen fai posible CLIMALACT?

CLIMALACT non sería posible sen a súa rede de socios: a Fundación Empresa- Universidade Galega (FEUGA) é a responsable de coordinar o consorcio, que tamén inclúe a Asociación Intereo, a Asociación Galega de Cooperativas Agroalimentarias (AGACA) e as empresas Campoastur e CAPSA FOOD, todas elas actores clave pola súa experiencia directa no sector lácteo e pola súa capacidade de achegar granxas con diferentes sistemas de produción.

A parte científica do proxecto está a cargo da Universidade de Santiago de Compostela (USC), a través do seu Grupo de Investigación en Sistemas Silvopastorais, que lidera o desenvolvemento de protocolos de sustentabilidade e neutralidade climática e dunha ferramenta dixital que recolle indicadores e permite aos gandeiros ver o seu nivel de cumprimento.
Deste xeito, CLIMALACT combina investigación, produción real e compromiso cooperativo arredor dun obxectivo ambicioso: transformar a produción láctea en Galicia e Asturias cara a un modelo sostible que respecte o medio ambiente e teña futuro nun mercado cada vez máis esixente en termos de responsabilidade ecolóxica e social.

Proxecto de innovación no marco do Plan Estratéxico da Política Agraria Común (PEPAC) 2023-2027, financiado ao 80 % polo Fondo Europeo Agrario de Desenvolvemento Rural (FEADER) da Unión Europea e ao 20 % polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA). (MAP). A Dirección Xeral de Desenvolvemento Rural, Innovación e Formación Agroalimentaria (DGDRIFA) é a autoridade responsable de implementar esta axuda. Orzamento total do proxecto: €600.000,00. Subvención total: €600.000,00.