“Durante os últimos anos, España reduciu de xeito significativo o seu consumo de antibióticos para uso animal”

Ana I. Barreiro, doutora da Universidade de Santiago de Compostela. Cedida

Ana I. Barreiro Buján é Doutora pola Universidade de Santiago de Compostela coa tese ‘Impacto de diferentes axentes de extinción e prácticas de restauración post-incendio sobre a microbiota edáfica’. Esta profesional forma parte de grupos de investigación, entre os que se atopa o de Unidade de Xestión Ambiental e Forestal Sustentable (UXAFORES).

Nesta entrevista, relata os traballos que está a levar a cabo e explica como os antibióticos poden afectar o chan de que maneira poderíase reducir o seu uso.

– É responsable dun laboratorio de microbiología do chan da EPSE. Que traballos realizan desde o devandito laboratorio? En que proxectos de investigación atópanse agora mesmo?
Neste laboratorio analizamos a actividade microbiolóxica dos chans a través da medida de diferentes actividades encimáticas e a respiración do mesmo. Agora mesmo estamos involucrados en varios proxectos, que van desde a análise do impacto dos antibióticos de uso animal que chegan aos chans na microbiota dos mesmos ou a análise do impacto do diferentes prácticas silvícolas nos microrganismos dos chans forestais.

– Tamén forma parte do grupo UXAFORES. En que investigacións colabora con este grupo?
Dentro do grupo UXAFORES agora mesmo estamos a colaborar con outros investigadores do mesmo en dous proxectos. Por unha banda, colaboramos con investigadores do departamento de Produción Vexetal e Proxectos de Enxeñaría nun proxecto sobre como incrementar a produción micolóxica en bosques de piñeiro de Galicia. Doutra banda, colaboramos con investigadores do departamento de Enxeñaría Agroforestal e do departamento de Produción Vexetal e Proxectos de Enxeñaría nun proxecto con fondos europeos apoiado pola Fundación Biodiversidade do MITECO: Laboratorio Ecosocial do Barbanza, un laboratorio vivo para a xestión multifuncional e custodia colectiva do territorio.

– Actualmente, a través de UXAFORES analizan a contaminación dos chans derivada do uso de antibióticos no gando. Trátase dun problema grave para o medioambiente?
O uso inadecuado de antibióticos no gando pode causar a súa acumulación nos chans, dependendo das características dos mesmos. O maior risco está relacionado coa proliferación de bacterias resistentes a antibióticos.

Tanto en Suecia como noutros países nórdicos o uso de antibióticos en animais é menor medida que noutros países europeos

– Como se podería reducir o uso de antibióticos na industria?
As recomendacións máis recentes da Unión Europea neste sentido avogan por unha administración personalizada aos animais enfermos, evitando o uso profiláctico en grupos de animais dos antibióticos.

– Entre o 2017 e o 2021 traballou na Universidade Sueca de Ciencias Agrícolas. Que traballos realizou nesta universidade? Como valora a súa experiencia?
Durante a miña estancia en Suecia traballei nun proxecto onde analizamos chans de pradarías en 10 rexións diferentes de Europa para ver que efecto tiña o manexo e a intensidade do mesmo na microbiota edáfica das devanditas pradarías. A experiencia foi moi boa, e teño recordos moi bonitos dela. Traballei con xente de moitos países diferentes que, hoxe en día, son amigas e amigos. A nivel científico coñecín cousas novas que me axudaron no meu desenvolvemento tanto profesional como persoal.

– Podería confirmar se nos países nórdicos (Suecia) hai o mesmo problema que en España en canto ao uso de antibióticos?
Suecia foi un dos primeiros países en Europa en prohibir o uso de antibióticos como promotores do crecemento en animais de granxa, cando esta práctica aínda realizaba na maioría dos demais países. Actualmente este uso dos antibióticos está prohibido na Unión Europea, pero aínda así tanto en Suecia como noutros países nórdicos o uso de antibióticos en animais é menor que noutros países europeos. Isto non quere dicir que non teñan ningún problema derivado do uso dos antibióticos, que o descoñezo. Tamén é importante mencionar que, durante os últimos anos, España reduciu de xeito significativo o seu consumo de antibióticos de uso animal, aínda que aínda queda moito por facer.

– Como moza investigadora, como se poderían achegar máis os resultados das investigacións e a importancia que ten a investigación á cidadanía? Que considera que falla para que non chegue a información dos laboratorios ás persoas da rúa?
A transferencia dos resultados das investigacións á cidadanía é un dos puntos débiles da investigación, e é clave. Uns dos métodos para chegar máis facilmente a este público xeral serían as redes sociais, que están presentes na vida diaria de moitas persoas e parece que chegaron para quedar. Son unha ferramenta moi útil para chegar sobre todo ao público non especializado. O que falla é que non se adapta a mensaxe ao público obxectivo, nin nas formas nin o contido.