“Só un 14% dos agricultores utiliza a asociación de leguminosas e cereais nas súas rotacións”

A Unión de Pequenos Agricultores e Gandeiros (UPA), en colaboración co CSIC, realizou unha serie de enquisas a agricultores no marco do proxecto europeo Leguminose para estudar a situación do cultivo de leguminosas en España. Os resultados revelan unha realidade mellorable: a penas o 14% dos agricultores entrevistados utiliza a asociación cereais-leguminosas como parte da súa rotación. A falta de axudas específicas, a incerteza sobre os rendementos ou a dificultade de venda do produto obtido están entre as principais causas citadas.

“España conta con case 12 millóns de hectáreas de cultivos extensivos, das cales uns 6 millóns dedícanse á produción de cereais e ao redor dun millón dedícanse a producir cultivos leguminosos, principalmente guisantes, veza, alfalfa, yeros, lentellas e garavanzos”, contextualizan desde UPA. Baixo esta realidade, co proxecto Leguminose pretenden fomentar o uso do ‘intercropping’, unha técnica fundamentada na mestura de cereais e leguminosas.

O potencial das leguminosas non está só no seu rendemento económico directo, senón na súa capacidade para mellorar a fertilidade do solo e, a nivel medioambiental, como cultivo capturador do carbono da atmósfera.

“As enquisas mostraron datos preocupantes, como que só o 5% dos agricultores utiliza as leguminosas para mellorar a fertilidade dos seus chans, fronte ao 41% que utiliza estercos ou xurros, sós ou combinados con fertilizantes minerais. Sobre a asociación entre cereais e leguminosas, a penas o 14% dos agricultores enquisados asegura que a asociación de cereais e leguminosas adoita formar parte da súa rotación, e o 25% nunca ouviu falar desta posibilidade, aínda que o 32% cre que hai bastantes probabilidades de que poida realizar esta práctica”, sinalan como principais resultados.

Entre os motivos da baixa aposta por implantar as asociacións de cultivo cereais-leguminosas, “o 32% cita a falta de maquinaria adecuada; o 39%, a falta de axudas específicas (algo que a nova PAC trata de cambiar) e o 34% a incerteza sobre os rendementos. Así mesmo, a falta de formación (23%), a dificultade de venda do produto obtido (35%) e o control das malas herbas (24%), son os outros motivos polos que non se desenvolven máis estes cultivos”, explican.

As posibilidades das leguminosas

UPA está a realizar nestes momentos ensaios en campos en até once localizacións en cinco rexións de España para analizar as posibilidades e os problemas dos intercultivo de cereais e leguminosas, cuxos resultados se darán a coñecer nos próximos meses. Esta información servirá para axudar aos agricultores a planificar as súas sementeiras, unha tarefa que cada vez require dun maior asesoramento.

“O cultivo de leguminosas achega significativos beneficios ao campo, ao mellorar a estrutura dos chans e a súa materia orgánica, algo moi importante no contexto de crise climática. Sobre estes aspectos tamén foron consultados aos agricultores, dos cales un 78% asegurou sufrir episodios de seca importantes; un 40%, fenómenos de erosión e uns 50% episodios de baixa fertilidade dos seus chans. Así mesmo, o 22,5% afirmou sufrir inundacións e un 70% infestaciones de malas herbas”, explican desde a entidade.

Sobre as vantaxes máis destacadas das leguminosas que observaron a partir das enquisas realizadas, están a redución do uso de fertilizantes (sinalado por un 47% das persoas entrevistadas), o achegue de nutrientes ao cultivo seguinte (40%), a mellora da estrutura do chan (39%), e a colaboración no control de malas herbas (35%) e pragas e enfermidades (34%).

“Ademais, preguntados sobre a selección de variedades, o 72,5% dos profesionais asegura facelo de maneira concreta pola súa resposta a enfermidades ou por competencia con malas herbas ou que teñan un alto rendemento. O 77,5% fai a elección baseándose na súa propia experiencia de anos anteriores. Engadir tamén que o 60% asegura planificar que cultivos sementar na maioría da explotación con meses de anticipación, e o 45% elixe cultivos que lle axudan a mellorar o contido de materia orgánica no chan. Só o 40% asegurou planificar sementalas en función das sinais do mercado”, detallan.