O CSIC desenvolve desde Galicia tres proxectos no marco da convocatoria “Axudas para Incentivar a Consolidación Investigadora”

O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) está a desenvolver as primeiras fases dos tres proxectos de investigación financiados pola Axencia Estatal de Investigación (AEI) no marco da convocatoria de concorrencia competitiva “Axudas para Incentivar a Consolidación Investigadora (2024)” do Plan Estatal de Investigación Científica e Técnica (2024-2027), cuxo obxectivo é fomentar a consolidación da carreira profesional de persoas investigadoras para que poidan desenvolver a súa carreira profesional dentro do Sistema Español de Ciencia, Tecnoloxía e de Innovación.

Os proxectos, liderados por persoal das sedes de Pontevedra e Santiago da Misión Biolóxica de Galicia (MBG-CSIC) e do Instituto de Ciencias do Patrimonio (INCIPIT- CSIC, Santiago de Compostela) abordan a resistencia da biodiversidade e funcionalidade do solo, a inmunidade das brásicas e a arqueoloxía histórica das paisaxes rurais de montaña no noroeste ibérico (séculos XVI-XXI).

Os dous proxectos da MBG “Avaliación da resistencia da biodiversidade e funcionalidade do solo a múltiples factores de estrés en bosques mixtos vs. monoespecíficos (FORESTRESS)” ten como investigadora principal a Alexandra Rodríguez Pereiras, do grupo Biogeoquímica e Cambio Global. As súas liñas de investigación versan sobre os efectos de diferentes factores do cambio global, desde o cambio climático a cambios no uso do solo, sobre a bioxeoquímica e o funcionamento do chan, cun enfoque integrador baseado nas interaccións atmosfera-planta-solo-microorganismos.

O obxectivo da investigación é avaliar se existen diferenzas na biodiversidade, funcionamento do solo e resistencia a múltiples estresores ambientais entre bosques mixtos e monoespecíficos e determinar baixo que circunstancias prodúcese esa diferenciación. Pártese das seguintes hipóteses a verificar: 1) Os bosques monoespecíficos sustentan niveis máis baixos de biodiversidade e funcionamento do solo en comparación cos bosques mixtos, 2) Os solos de bosques monoespecíficos son máis vulnerables que os de bosques mixtos a múltiples factores de #estrés 3)As condicións particulares de cada zona de estudo, como o clima, o tipo de solo, a composición das especies ou as prácticas de xestión específicas, determinan en gran medida a magnitude das diferenzas
na funcionalidade e a vulnerabilidade a múltiples estrés dos solos de bosques monoespecíficos e bosques mixtos.

Entre as fases da investigación figuran a coordinación dunha mostraxe estandarizada de solos de ambos os tipos de bosques a nivel europeo con colaboradores de ata 10 países; o uso de infraestruturas de investigación de vangarda, como o laboratorio de cambio climático exterior da MBG e un enfoque experimental innovador en ecoloxía que permite avaliar os efectos individuais e simultáneos de múltiples estresores. “Este proxecto proporcionará información crucial sobre o futuro dos ecosistemas forestais europeos, cada vez máis expostos a diversos factores de estrés ambiental”, avanza Alexandra Rodríguez.

O proxecto “Oligosacáridos señalizadores na inmunidade de Brásicas (SIGOLCRIM)” foi concedido a Patricia Fernández Calvo, investigadora principal do grupo Mecanismos de Sinalización en Estrés e Desenvolvemento de Plantas. As súas liñas de investigación céntranse en entender os mecanismos de inmunidade de plantas para explotalos como medidas de protección de cultivos fronte a enfermidades e pragas.

A investigación enmárcase nos novos desafíos da agricultura relacionados coa necesidade de producir alimentos para unha poboación crecente nun contexto climático desfavorable que favorece a emerxencia, redistribución e expansión de pragas e enfermidades vexetais. Para enfrontar este desafío proponse, por unha banda, obter un coñecemento exhaustivo dos mecanismos que median as respostas de defensa en plantas e, por outro, identificar novos compostos vexetais activadores de inmunidade..

Ambas as ferramentas permitirán desenvolver cultivos resilientes a pragas e patóxenos cun emprego menor de insumos químicos altamente contaminantes. Neste sentido, focalízase na investigación de novos circuítos na modulación da inmunidade das plantas a través da identificación de compostos bioactivos e o seu modo de acción, o que proporcionará unha comprensión máis integral da defensa das plantas que se pode explotar para controlar algunhas das enfermidades vexetais máis devastadoras nos cultivos de grelos e outras especies do xénero Brassica.

“O proxecto permitirá avanzar nun campo de coñecemento de indubidable relevancia e novidade científico-técnica. De feito, comprender como as plantas integran e priorizan os sinais externos coa súa resposta inmunitaria é unha área de investigación moi relevante e competitiva na actualidade”, avanza Patricia Fernández Calvo.

O proxecto do INCIPIT “Arqueoloxía histórica das paisaxes rurais de montaña no noroeste ibérico (ss.XVI-XXI): as respostas campesiñas á modernidade (SACHAR)” ten como investigador principal a David González Álvarez, investigador posdoctoral Ramón y Cajal. As súas liñas de investigación versan sobre as biografías das paisaxes culturais en espazos rurais do Noroeste ibérico. Nas súas análises, integra datos arqueolóxicos, paleoambientales e etnográficos sobre a base teórico-metodolóxica da Arqueoloxía da Paisaxe.

O obxectivo é estudar as bases produtivas, culturais e socioambientales que pautan a formación das paisaxes rurais do noroeste ibérico entre os séculos XVI e XXI. En particular, búscase examinar  as respostas das comunidades campesiñas a procesos históricos e económicos de amplo alcance, como a industrialización, a extensión dos mercados globais, ou a consolidación do estado liberal, que podemos ligar á expansión da Modernidade. Para iso, a investigación focalízase en dous estudos de caso en senllas comarcas onde se observan pautas comúns e factores diverxentes: Babia (Léon) e Terra de Montes (Pontevedra).

“O proxecto encherá baleiros de coñecemento para a Arqueoloxía Histórica e a Arqueoloxía da Paisaxe na Península Ibérica, sostendo unha liña de investigación con alta capacidade de transferencia cara a debates actuais, como o reto demográfico.”, avanza David González Álvarez